Tết Trung thu, hay còn được gọi là Tết Đoàn viên, là ngày lễ truyền thống của người Việt Nam, là dịp để các thế hệ trong gia đình sum vầy bên nhau, cùng thưởng thức hương vị thơm ngon của bánh nướng, bánh dẻo và ngắm ánh trăng tròn, biểu tượng cho sự đoàn viên, tình thân gia đình và niềm vui của trẻ thơ khi được háo hức rước đèn, phá cỗ. Hãy cùng Trạng Nguyên khám phá sâu hơn về cội nguồn và ý nghĩa độc đáo của Tết Trung Thu – một trong những lễ hội truyền thống đậm đà bản sắc văn hóa Việt Nam.  

Nguồn gốc ngày lễ Trung Thu - Tìm về những giá trị truyền thống 

Theo phong tục Việt, vào ngày giữa thu 15/8 âm lịch, người lớn trong gia đình sẽ chuẩn bị mâm cỗ dâng lên tổ tiên để thể hiện lòng thành kính và biết ơn. Trong các sách sử và tài liệu lịch sử chính thống, chưa có ghi chép cụ thể nào xác định rõ ràng nguồn gốc của Tết Trung Thu.  

Theo sách “Việt Nam phong tục” của soạn giả Phan Kế Bính, Tết Trung thu còn gọi là Tết trẻ em, với tục treo đèn bày cỗ xuất phát từ điển tích liên quan đến lễ sinh nhật vua Đường Minh Hoàng, cả nước treo đèn kết hoa, lâu dần thành tục lệ. Và ở Việt Nam, do những ảnh hưởng từ văn hóa Trung Hoa, cũng theo tục treo đèn vào đêm rằm tháng Tám. 

Từ bao đời nay, Trung Thu không chỉ là ngày hội dành riêng cho trẻ em mà còn là dịp để mọi người cùng nhau thưởng thức những sản vật mùa thu đang vào độ chín ngọt nhất, thể hiện tài nghệ nấu nướng và trang trí tỉ mỉ qua từng hoa văn trên những chiếc bánh nướng, bánh dẻo, hay nhưng mâm hoa quả được tạo hình bắt mắt. Đây cũng là khoảnh khắc gia đình quây quần bên nhau, tận hưởng không khí đoàn viên ấm áp tựa như hình ảnh vầng trăng tròn đầy, vành vạnh biểu tượng cho sự viên mãn và gắn kết. 

Ngày Trung Thu - Biểu tượng của sự sum họp và yêu thương 

Trải qua hàng ngàn năm lịch sử, con người luôn tin rằng có một mối liên hệ sâu sắc giữa cuộc đời và vầng trăng trên cao. Trăng tròn, trăng khuyết, như chu kỳ của tự nhiên, đã trở thành biểu tượng cho những biến đổi trong cuộc sống, từ niềm vui đến nỗi buồn, từ sự đoàn tụ đến chia ly. Mỗi giai đoạn của mặt trăng đều gợi lên những cảm xúc và ý nghĩa riêng. Vầng trăng khuyết sẽ gợi nỗi cô đơn và sự chia cách, nhưng khi trăng tròn vành vạnh lại khiến con người cảm thấy viên mãn, đủ đầy mỗi khi ngước nhìn lên bầu trời vào ngày rằm tháng 8. Ánh trăng tròn như một tín hiệu của sự đoàn tụ, thắp lên ngọn lửa ấm áp và xóa nhòa mọi khoảng cách. Cũng từ đó mà trăng tròn được xem là biểu tượng của sum họp và Tết Trung thu cũng được gọi là Tết đoàn viên, Tết của tình thân. 

Vào ngày lễ Trung Thu, theo truyền thống của người Việt, mọi thành viên trong gia đình đều mong muốn quây quần bên nhau cùng chuẩn bị mâm cỗ dâng lên tổ tiên. Dưới ánh trắng đoàn viên, xóm làng tụ tập bên nhau để thưởng thức nước chè xanh, bánh ngọt, trẻ em hân hoan rước đèn, múa lân và phá cỗ tạo nên một không khí lễ hội đầy sắc màu và ấm áp, mang đậm bản sắc truyền thống dân tộc. 

Sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, Trung thu cũng trùng với thời điểm đến trường của các em học sinh, vì thế Trung thu còn mang ý nghĩa gửi gắm ước vọng học hành thành tài của cha mẹ đối với trẻ nhỏ thông qua các món đồ chơi hay vật dụng được bày trên mâm cỗ. Hòa chung không khí của dịp lễ Trung Thu - ngày mang ý nghĩa sâu sắc đối với các em học sinh, Trạng Nguyên chúc các em có một mùa Trung Thu tràn ngập niềm vui và hạnh phúc. Mong rằng các em sẽ luôn chăm chỉ học tập, đạt được những thành tích xuất sắc và tiếp tục theo đuổi ước mơ của mình với sự nhiệt huyết và đam mê.